MAVİ GÖZLÜ ÇOCUK: MUSTAFA

Mustafa Kemal, 1881‟de Selanik’te doğmuştur. Mustafa Kemal ‟in ailesi Rumeli’nin fethi sonrasında Selanik’e yerleşen Türk boylarına mensuptur.  Babası Ali Rıza Efendi’nin ailesi Söke (Aydın) annesi Zübeyde hanımın ailesi de Konya’dan Rumeli ‟ye göç eden bir aileye mensuptur. Zübeyde Hanım ile Ali Rıza Bey ‟in 6 çocuğu vardır. Bunlardan Mustafa ve Makbule dışında Fatma, Ahmet, Ömer, Naciye küçük yaşlarda vefat etmişlerdir.

BATIYA ERKEN AÇILAN KENT: SELANİK

Osmanlı Devleti’nin Rumeli ‟deki önemli Şehirlerinden olan ve batıya açılan kapısı olan Selanik;

*Gelişmiş bir limana sahipti.  Dolayısı ile Ekonomik olarak gelişmiş bir şehirdi. Şehirde gelişmiş bir ticaret hayatı vardı.

*Avrupa’nın önemli şehirleri ve İstanbul ‟la demiryolu bağlantısı vardı. Avrupa’daki gelişmeler bu sayede kısa sürede şehre geliyordu.

*Şehirde çoğunluğu Türkler olmak üzere Rum, Sırp, Bulgar, Yahudi, Ermeni vb. farklı inanç ve kültüre sahip bir  çok Ulus yaşamaktaydı. Bu çok uluslu yapı Şehrin zengin ve canlı bir kültürel yapıya sahip olmasını sağlamıştır

MUSTAFA KEMAL OKULDA

Mustafa’nın okul çağı gelince annesi ile babası arasında anlaşmazlık yaşandı. Ali Rıza Efendi Mustafa’nın yeni yöntemlerle eğitim almasını istiyordu. Zübeyde Hanım ise Mustafa’nın Mahalle Mektebine gitmesini ve din adamı olmasını istiyordu. Bu anlaşmazlığı Ali Rıza Efendi ustaca halletti. Önce annesinin istediği gibi Mahalle Mektebine başlayan Mustafa iki gün sonra buradan alınarak Şemsi Efendi İlkokuluna başladı.

Mustafa Kemal’in okuduğu okullar şöyledir:

1-Mahalle Mektebi: Küçük Mustafa Mahalle mektebine başladığında 5 yaşındaydı. Yıl 1886’ydı. Mustafa’nın Mahalle Mektebindeki eğitimi sadece iki gün sürdü. Ardından babası tarafından alınarak Şemsi Efendi İlkokuluna kaydedildi.

2- Şemsi Efendi İlkokulu: Bu okul 1873 yılında açılmış Selanik’in ilk özel Müslüman Türk okuluydu. Mahalle mekteplerinde yerde oturan öğrencilere rahlede, din eğitimi verilirken Şemsi Efendi okulundan sırada oturan öğrencilere, kara tahtada, tebeşir kullanılarak modern ve laik bir eğitim veriliyordu. Mustafa bu okulda 1891 yılına kadar eğitim gördü. 1893 yılında Ali Rıza Efendinin ölmesi üzerine Mustafa Ortaokula başlayamadı, eğitimine bir süre ara vermek zorunda kaldı.

Not: Mustafa Kemalin öğrencilik yıllarında geleneksel eğitim veren medreselerin ve modern eğitim veren mekteplerin bulunması Osmanlı devletinde eğitim ve öğretimde birliğin olmadığının göstergesidir.

3-Selanik Mülkiye Rüştiyesi: Mustafa babasının ölümü üzerine eğitimine ara vermiş ve annesi ile birlikte dayısı Hüseyin Ağa’nın çiftliğine gitmişlerdi. 1894  Selanik Mülkiye Rüştiyesine başladı. sivil eğitim veren okulun eğitim süresi 3 yıldır. Okula başladıktan sonra 2 hocası ile yaşadığı sorun yüzünden askeri okul sınavlarına girmiş ve sınavda başarılı olmuştur.

4-Selanik Askeri Rüştiyesi: Annesinde habersiz askeri okul sınavlarına giren Mustafa, Selanik Askeri Rüştiyesini kazandı. Annesini bu durumu kabul etti, oğlunun bu okula başlamasına izin verdi.  Askeri rüştiyede askerlik üzerine eğitim veriliyordu.  Disiplin üst seviyedeydi. Mustafa bu okuluna alıştı. Kısa sürede derslerindeki başarısı ve davranışları ile kendisini öğretmenlerine sevdirdi.   Rüştiye’de en sevdiği ders matematikti. Bu sevgisi sayesinde Mustafa’ya bu okulda Matematik öğretmeni tarafından kendisine “Kemal” ismi verildi.

5-Manastır Askeri İdadisi:Mustafa Kemal ilk defa Selanik’ten ayrılarak Manastır’a geldi ve 1896 yılında yatılı olarak Manastır Askeri idadisinde eğitime başladı. Aynı Şekilde Mustafa Kemal’in tarih dersine olan ilgili bu lisede başlamış ve hayatı boyunca sürmüştür. Manastır bir Batı Makedonya’da bir eyalet ve ordu merkeziydi. Balkanlarda bu sırada başlayan bağımsızlık hareketleri nedeniyle son derece hassas bir bölgeydi. Nitekim 1897’de Türk-Yunan savaşı patlak verdi. Mustafa Kemal ve arkadaşları kendilerine çok yakın bir yerde gerçekleşen savaş hakkında arkadaşları ile konuşuyor, fikirlerini söylüyordu. Bunun sonucunda orduya katılmak için bir arkadaşı ile birlikte bir gece okuldan kaçtılar. Ama yaşları küçük olduğu için geri gönderildiler. Manastır Askeri idadisindeki yıllarında tarihe ve edebiyata büyük ilgi duymuştu. Bunda sınıf arkadaşı Ömer Naci’nin etkisi vardı. Onun bu ilgisini gören edebiyat öğretmeni Mehmet Asım Bey ona askerlik derslerine daha çok önem vermesini öğütlemiştir.

6-Harp Okulu: Manastır Askeri İdadisinden başarı ile mezun olan Mustafa Kemal 1899 yılında İstanbul Harp Okuluna girdi. 1902 yılında “Teğmen” rütbesi ile mezun oldu.

7-Harp Akademisi: Mustafa Kemal 1902 yılında Harp Akademisine başladı.  Harp akademisinde zekâsı, yetenekleri, üstün kişiliği, hem öğretmenleri hem de arkadaşları tarafından takdir gördü. Ülke sorunlarıyla ilgilendi, düşüncelerini yaymak için arkadaşlarıyla konuşmalara yaptı, düşüncelerini cesurca söyledi böylece aydın bir subay olarak adından söz ettirdi. Hatta harap akademisinde arkadaşlarıyla bu okulda bir gazete bile çıkarmışlardı. 1905 yılında “Kurmay Yüzbaşı” olarak mezun oldu ve orduya katıldı.