Biruni
Üretici canlılardan başlayarak tüketicilere kadar birbirlerini tüketmelerine göre sıralanmasıyla elde edilen halkaya besin zinciri adı verilir. Canlılar besin elde etme yönünden üretici ve tüketici olarak üç kısma ayrılırlar.
Üreticiler
Kendi besinini üretebilen canlılara üretici canlılar adı verilir.
- Su, karbondioksit ve genellikle güneş yardımıyla kendi besinlerini üretirler.
- Besin zincirinin ilk halkasını oluştururlar.
- Üretici canlılar, fotosentez yaparak kendi besinini üretirler.
- Bitkiler, algler ve bazı bakteriler (siyanobakteriler) örnek olarak verilebilir.
Tüketiciler
İhtiyaç duydukları besinleri dışarıdan hazır olarak alan canlılara ise tüketici canlılar adı verilir.
- Hayvanlar, mantarlar ve bazı bakteriler tüketici canlılar örnek olarak gösterilebilir.
- Tüketici canlılar,beslenme şekillerine;
- Otçullar (otla beslenen),
- Etçiller (etle beslenen)
- Hepçiller (hem etle hemde otla beslenenler) olmak üzere üç kısma ayrılır.
Otçul Canlılar: Koyun, inek, keçi, deve, ipek böceği, fil, at, bazı balıklar vb. canlılar otçullara örnek olarak gösterilebilir.
Etçiller: Köpek, aslan, kurt, köpek balığı, kartal, şahin, baykuş, yılan vb. canlılar etçillere örnek olarak gösterilebilir.
Hepçiller: İnsan, fare, ayı, domuz ve bazı baykuş türleri hepçillere örnek olarak gösterilebilir.
Ayrıştırıcılar(Çürükçüller)
Besinlerini, ölü bitki ve hayvan atıklarının çürütülmesiyle sağlayan canlılara Ayrıştırıcılar(Çürükçüller) adı verilir.
- Besin zincirinde önemli bir halka oluştururlar.
- Toprağı mineral bakımından zenginleştirirler.
- Çürükçül canlılara bazı bakteriler ve bazı mantarlar örnek verilebilir.
Besin Ağı
İç içe geçmiş besin zincirlerine besin ağı adı verilmektedir.
Ekoloji Piramidi
Canlıların üreticilerden tüketicilere doğru birbirleri ile beslenme sırasına göre
dikey dizilimine ekoloji piramidi olarak adlandırılmaktadır.
- Bir besin zinciri mutlaka üretici bir canlı ile başlar.
- Ekoloji piramidinin her basamağında ayrıştırıcılar bulunmaktadır.
- Ekoloji piramidinin en alt basamağında daima üreticiler bulunmaktadır.
Not: Besin zincirinde, bir canlının sayısındaki artma ya da azalma diğer basamaklardaki canlı sayılarında değişime neden olur
Piramitte aşağıdan yukarıya doğru çıkıldıkça;
- Vücut büyüklüğü artar.
- Birey sayısı azalır.
- Biyolojik birikim (zehirli madde miktarı) artar.
- Aktarılan enerji miktarı azalır.
- Biyokütle azalır.
- Enerji miktarı azalır.
- Enerji kaybı artar.
