admin
TOPRAĞIN GÜCÜ
BİLGİ NOTU: Üretim; İnsanın topraktan, doğanın her türlü kaynak ve güçlerinden kendine yararlı ürünler elde etmesi, bunları işleyerek gereksinim duyduğu ve nesneler durumuna koyması, çoğaltması işi.
İlk çağlardan itibaren toprak insanlar için en önemli geçim kaynağı olmuştur. dolayısı ile önemi sürekli artan toprak insanlar için ve devletler için vazgeçilmez bir unsur olarak kalmıştır. tüm canlılara ev sahipliği yapan toprak, ilk çağ devletlerinden itibaren yönetimi için başlı başına bir iş olmuştur.
Hititlerde Toprak Yönetimi
İlk Çağ’da Anadolu’da yaşayan Hititlerde ekilip biçilen araziler saraya ve tapınağa aitti. Tarlalara çok miktarda arpa ve buğday ekilirdi. Hasatta elde edilen ürünler çiftçiler tarafından sarayda ve tapınaklarda bulunan veya sarayın yakınındaki ambarlara taşınır, burada da ürünler sıkı denetim altında korunurdu. Tahıllar önemli ve değerli bir hazineydi, çünkü insanlar bununla beslenirdi. En önemli tüketim maddesi tahıldır Çalışan işçilere maaş olarak tahıl verilirdi.
Ortaçağ Avrupasında Toprak Yönetimi
Feodalite (Derebeylik) adı verilen bir düzen vardı. İnsanlar eşit değildi. En üst tabakada Kral, sonra Soylular, en alt kesimde ise Serf’ler bulunurdu. Toprak feodal beyler arasında paylaşılmıştır. Serf’ler toprakla beraber alınıp satılabilen sürekli toprak işçisi olan kişilerdi. Senyörler (feodal beyler) toprakların ve bu topraklar üzerindeki her şeyin, çalışanlar dâhil, sahibi idiler. Köylüler bu topraklar üzerinde çalışırlardı, bunun karşılığında para alırlardı.
Selçuklularda Toprak Yönetimi:
İkta: Hizmet ve maaş karşılığında komutan ve devlet adamlarına verilen ve tarım yapılan topraklara denir.
İkta sahipleri, askerin ihtiyacını karşılar, savaş zamanlarında askerlerle orduya katılırdı. Vergi toplar ve bulunduğu yerin güvenliğini sağlardı. Böylece devlet ikta sahiplerine maaş vermek zorunda kalmaz ve ordunun ihtiyacı olan askeri yetiştirmiş olurdu.
Osmanlılarda Toprak Yönetimi:
Tımar (dirlik): Görevleri karşılığı, devlet görevlilerine dağıtılan devlete ait topraklara denir. Tımar sisteminde toprağın asıl sahibi devlettir, kişiler toprağı alıp satamaz.
Tımar sahipleri vergileri toplar, karşılığında “cebelü” denilen asker besler, savaş zamanında askerlerle savaşa katılırdı.
Tımar Sisteminin Bölümleri:
1- Has: Geliri padişah ve üst düzey görevlilere verilen topraklardır.
2- Zeamet: Geliri orta dereceli memurlara verilen topraklardır.
3- Tımar: Geliri savaşta başarı gösteren askerlere ve saray görevlilerine verilen topraklardır.
Çiftbozan Vergisi: Toprağı 3 yıl üst üste ekmeyen köylünün toprağının elinden alınmasıdır. Amacı: Üretimin devamını sağlamaktır.
Tımar Sisteminin Yararları:
Toprak işlenmiş ve üretimde süreklilik sağlanmıştır.
Hazineye yük olmadan güçlü bir ordu oluşturulmuştur.
Merkeze uzak bölgelerde, devlet otoritesi sağlanmıştır.
Vergi toplamak kolaylaşmıştır.
BİLGİ NOTU: Tımar sistemi 1839’da Tanzimat Fermanı ile kaldırılmıştır.
Osmanlıda Diğer Topraklar:
Ocaklık: Geliri kale muhafızları ve tersane giderlerine ayrılan arazilerdir.
Yurtluk: Sınır boylarındaki akıncılara verilen topraklardır.
Mukataa: Eyalet topraklarına denir. Toprak zengin kişilere satılır, geliri hazineye aktarılırdı.
Mülk: Hizmet karşılığı bazı kişilere verilen topraklardır. Mülk sahibi, toprağını satabilir, bağışlayabilir, miras bırakabilirdi.
Vakıf: Cami, hastane gibi hayır kurumlarına ayrılan topraklardır.
Günümüzde Toprak Yönetimi
Osmanlı Devleti’nde ekonominin temeli ve nüfusun büyük çoğunluğunun geçim kaynağı tarıma dayanıyordu. Cum- huriyetin ilk yıllarında da üretim büyük ölçüde tarımdan sağlanıyordu. Cumhuriyet Döneminde ana hedef sanayileşme olarak benimsenmesine rağmen, tarım sektörü ekonomik faaliyet olarak önemini korumaya devam etmiştir. Ülkemiz tarıma elverişli, geniş topraklara sahiptir. Halkımızın önemli bir kesimi de geçimini topraktan sağlamakta- dır. Nüfusun artması toprağın daha verimli, çağdaş tekniklerle işlenmesini gerektirmektedir. Üreticiler bu konuda devletimiz tarafından bilinçlendirilip desteklenmektedir. Bu destek kimi zaman çiftçiye kredi, kimi zaman tohumverilerek kimi zaman da eğitim yoluyla gerçekleştirilmektedir.
Tarımı Destekleyen Kuruluşlar:
Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı
Tarım Kredi Kooperatifleri
Devlet Su İşleri (DSİ)
Türkiye Ziraat Odaları Birliği
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)
