admin
ETKİLEDİK ETKİLENDİK
Osmanlı Devleti ile Avrupa devletleri önce savaş meydanlarında karşılaştılar. Savaşlar siyasi ilişkilere, siyasi ilişkiler ticari ilişkilere, ticari ilişkiler de kültürel olarak iki uygarlığın etkileşimine neden oldu. Osmanlı kültürü Avrupa’yı, Avrupa kültürü de Osmanlı’yı etkiledi.
Avrupa’da Türk Modası
Osmanlı Devleti ile Avrupa devletlerinin etkileşiminde elçilerin önemli katkısı oldu. Özellikle Osmanlı elçilerinin ziyaretleri Avrupa’da büyük yankı uyandırdı. Ziyaretler ile kültür ve sanat alanında Osmanlı esintileri Avrupa’ya yayıldı. Mimariden müziğe, edebiyattan sanata , halılardan elbiselere, yemekten içeceğe kadar geniş bir alanda osmanlı kültürü avrupanın önemli şehirlerinde kullanılmaya başlandı.
Avrupa’da 15 ve 16. yy den itibaren sanat, edebiyat, mimari ve bilimsel alanda hızlı gelişmeler başladı. Osmanlı Devleti Viyana’yı ikinci kez kuşattığında kaybeden taraftı ve 1699’da Avusturya, Lehistan ve Venedik ile imzaladığı Karlofça Antlaşmasıyla ilk kez toprak kaybına uğradı.
18. yüzyıla gelindiğinde 1718 Pasarofça Antlaşması ile başlayıp Patrona Halil İsyanı’yla sona eren bir barış dönemi dikkati çeker. Bu Lale Devri idi.
Osmanlılar Avrupa’yı yakından tanımak, gelişme ve değişimleri yerinde görmek için Paris ve Londra’ya elçiler gönderdi. 1720 yılında Yirmisekiz Mehmet Çelebi Fransa’ya elçi olarak gitti. Ülkeye dönüşünde İbrahim Mütefferika ile temasa geçti ve ilk matbaa kuruldu.
Not: Yirmisekiz Mehmet Çelebi bir diplomattır.
Yenilikler ve Osmanlı Devleti
Osmanlı Devleti’nde sosyal ve kültürel yeniliklerin ve değişimin yaşandığı Lale Devri, dönemin sadrazamının öldürülmesi ve padişahın tahttan indirilmesine sebep olan Patrona Halil İsyanı ile sona erdi. Ancak tüm bunlar yenilik hareketlerini engelleyemedi. Yenilikler öncelikle askeri alandaydı. Avrupa’dan teknik elemanlar, subay ve öğretmenler getirildi. Askeri okullar açıldı.
Yönetim, eğitim, ekonomi ve kültür alanında yenilikler yapıldı. Buna en güzel örnek Sultan 3. Selim’in Nizam-ı Cedit(Yeni Düzen) adlı girişimidir. Yeniliklere karşı en büyük engel bozulan yeniçeri ocağıydı. Yeniçeri Ocağı, 1826’da Sultan 2. Mahmut tarafından kaldırıldı. 1831’de Osmanlı resmi gazetesi Takvim-i Vekayi açıldı. Gazetenin memurlar tarafından okunması istenmişti.
Türk demiryolu tarihi, 1856 yılında başladı. İlk demiryolu hattı İzmir-Aydın arasındaydı.
Yenilik taraftarı padişah 3.Selim ‘in ardından Osmanlı tahtına 2.Mahmut geçti. 2. Mahmut adalet işlerine önem verirdi. Bu yüzden Adil Mahmut olarak ünlendi.
Krallık yönetimine karşı girişilen büyük bir halk hareketi olan Fransız İhtilali milliyetçilik, eşitlik, özgürlük ve adalet ilkelerini yaygınlaştırdı. İhtilalin birçok milleti topraklarında barındıran Osmanlı Devleti’ni de etkilemesi kaçınılmazdı. Başta Rusya olmak üzere Fransa, İngiltere gibi devletler Osmanlı’daki Hıristiyanları isyana teşvik etti. Sırplar ve Yunanlılar milliyetçilik duyguları ile bağımsızlıklarını ilan ettiler. Tanzimat, Islahat fermanları, 1.Meşrutiyet ve 2. Meşrutiyet siyasi alanda yani arayış ve anlayışların göstergesidir.
1.Meşrutiyet ile Osmanlı Devleti ilk anayasaya kavuştu ve meclis açıldı.
Sultan 2. Abdülhamit döneminde mesleki ve teknik eğitimin ülke çapında yaygınlaşması için okullar açıldı.
SEYYAHLARIN DİLİNDEN OSMANLI KÜLTÜRÜ
Seyyah: Gezmeyi görmeyi kendisine iş edinen kimselere denir.
Seyahatname: Seyyahın gezip gördüğü yerleri kendi görüşlerini yansıtarak aktardığı yazılardır.
NOT: Seyahatnameler bir yerin bir kültürün bir devletin tanınması için önemli kaynaklardır. Bu eserleri kaleme alanlar gezdikleri, gördükleri yerleri kendi bakış açılarıyla okuyucularına aktarırlar.
NOT: Ülkemizin ve dünyanın en önemli seyyahlarından olan Evliya Çelebi 50 yılı aşkın bir sürede osmanlı topraklarını gezmiş ve gördüğü yerlerden edindiği izlenimleri Seyahatnâme adlı eserinde yazmıştır.
NOT: Osmanlı devletini bir çok yabancı seyyahta gezmiş olup eserlerinde osmanlı devleti ve Türkler hakkındaki düşüncelerini kaleme almışlardır. Seyyahların
eserlerinden özetle;
- Türkler temizliğe son derece düşkündürler.
- Türkler misafirperverdir.
- Türkler huzur ve barışa önem veren bir millettir.
- Türkler cesur askerlerdir.
- Türkler yardımlaşma ve dayanışmaya önem verirler.
- Türkler hoşgörülüdür.
- Türkler sağlık konusunda ileri bir toplumdur.
- Türkler gösterişten uzak bir yaşam sürerler.
- Türkler ailelerine çok önem verirler.
- Türkler kahve kültürüne değer veriler.
- Kahvehaneler toplumsal kaynaşma yerleridir.
- Türklerde değişik sanat dalları gelişmiştir.
- Türkler arasında kavga gürültü, küslüğe çok az rastlanır.
