admin
Fiil çekimlerinde kullanılan kip ve zaman ekleri bazı durumlarda kendi anlamları dışında farklı anlamlarda kullanılırlar. Bu ekler birbirlerinin yerlerine de geçebilir. Cümlede yüklemin çekimlendiği kip veya zamanla işin yapıldığı kip veya zamanın farklı olmasına anlam veya zaman kayması denir.
Anlam Kayması Örnekleri
” Annemler salı günü geliyor.”
cümlesinde simdiki zaman eki olan “-yor” kendi anlamından uzaklaşarak gelecek zaman anlamında kullanılmıştır.
“Cuma günleri yüzmeye gidiyor.”
cümlesinde fiil şimdiki zamanla çekimlenmiş; ama yüklemin bildirdiği eylem her cuma
yapılıyor yani tekrar ediyor. Dolayısı ile şimdiki zaman eki geniş zamanın yerine kullanılmıştır.
“O, çok küçük yaşta babasını kaybediyor.”
cümlesinde fiil şimdiki zamanla çekimlenmiş fakat olay geçmiş zamanda yaşanmıştır..
“Bu konulara daha sonra çalışırız.”
cümlesinde fiil geniş zamanda çekimlenmiş, iş gelecek zamanda yapılacak.
“Nasreddin Hoca’nın yolu bir gün bir kasabaya düşer.”
cümlesinde geniş zaman, geçmiş zaman yerine kullanılmıştır..
Not: Bazı cümlelerde ise haber kipleri dilek kiplerinin yerine kullanılır.
“Bu cami de Selçuklulardan kalma bir eser olacak.”
cümlesinde gelecek zaman, gereklilik kipi (olmalı) anlamında kullanılmıştır.
