BİR MİLLETİN YEMİNİ: MISAKIMILLÎ

TEMSİL HEYETİNİN ANKARAYA GELİŞİ (27 ARALIK 1919)

Mustafa Kemal, kısa sürede ulusal bilincin oluşmasını sağlamıştı. Milli birlik ve bütünlüğün önemli olduğunu yaptığı çalışmalarla göstermişti. Temsil Heyeti üyeleri Sivas’ta bir süre kaldıktan sonra Ankara’ya gitmeye karar verdiler. 27 Aralık 1919’da Temsil Heyeti üyeleri Ankara’ya geldi. Halk onları coşkuyla karşıladı. Temsil Heyeti bundan sonraki çalışmalarını Ankara’dan yürütecekti.

Temsil Heyeti’nin Ankara’yı seçmesinin nedenleri şunlardı.

Batı Cephesine yakın olduğu için gelişmeleri yakından izlemek.
İstanbul’a yakın olduğunu için buradaki gelişmelerden haberdar olmak. Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra şehrin işgal edilmemiş olması.
Şehrin demiryolu ve karayolunun kesişme noktasında olması.
Şehrin güvenli bir konumda bulunması.
Ankaralıların Milli Mücadeleye büyük destek vermesi.

Mustafa Kemal’in Mebuslardan istekleri

Beni Mebusan Meclisine başkan seçin
Mecliste Müdafaa-i Hukuk Gurubu Kurun
Erzurum ve Sivas Kongresi kararlarını mecliste kabuk ettirin.
Ali Rıza Paşa Hükümetine güven oyu vermeyin.

SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ’NİN TOPLANMASI ve MISAK-I MİLLİ’NİN KABULÜ ( 12-28 OCAK 1920)

Meclis-i Mebusan 12 Ocak 1920 de İstanbul’da toplandı. Ancak Mustafa Kemal meclis başkanı seçilmediği gibi müdafa-i hukuk grubu da kurulamadı. Bu grubun yerine Felah-ı Vatan(Vatanın Kurtuluşu) grubu kuruldu.

Tüm bu olumsuzluklara rağmen Meclis-i Mebusan 28 Ocak 1920 de Misak-ı Milli(Milli Ant) kararlarını aldı.

Bu kararlar:

20 Ekim 1918 günü yani Mondros ateşkesinin imzalandığı gün işgal edilmemiş topraklar milli sınırlarımızdır. (Mili Sınırlar)
Bir zamanlar Osmanlı egemenliğinde olan ancak şu anda işgal altında bulunan Müslüman Arapların yaşadığı toprakların geleceği, orada yaşanların kararları ile belirlenmelidir. (Milli Egemenlik esas alınmıştır)
Batı Trakya ile Kars, Ardahan ve Batum için gerekirse halk oyuna gidilebilir.(Milli Egemenlik esas alınmıştır)
Azınlıklara, çevre ülkelerde Müslüman azınlıklara tanınan haklar kadar haklar tanınacaktır. (Azınlık hakları kısıtlanmıştır.)
İstanbul’un ve Marmara denizinin güvenliği sağlandığında, boğazlar dünya ticaretine açılacaktır.
Kapitülasyonlar ve Duyun-ı umumiye kaldırılmalıdır. (İlk defa kapitülasyonlar konusu gündeme gelmiştir.)

Mısak-ı Milli de 4 konu görüşülmüştür.

Bunlar: Sınırlar, Boğazlar, Kapitülasyonlar ve Azınlıklar

Önemi:

1.   Milli kurtuluş savaşının hedefleri belirtilmiştir.
2.   Vatanın sınırları çizilerek vatanın bütünlüğü tam bağımsızlık kavramları vurgulanmıştır.
3.   Bu belge kurtuluş savaşının diplomatik dayanağı olmuştur.
4.   Misak-ı Milli kararları ile Mustafa Kemal’in bağımsızlıkla ilgili görüşleri Osmanlı parlamentosu tarafından yasallaştırılmıştır.

İSTANBUL’UN İŞGALİ ( 16 MART 1921)

Misak-ı Milli kararlarının alınmasından sonra, İtilaf devletlerinin İstanbul hükümeti ve Meclisi Mebusan üzerindeki baskısı artmıştır. Bu baskı üzerine Ali Rıza Paşa sadrazamlıktan istifa ederek yerine Salih paşa yeni hükümeti kurmuştur. İtilaf devletleri, Misak-ı Milli kararlarını geri aldıramayınca da 16 Mart 1920 de İstanbul’u işgal ettiler. Meclisi Mebusan’ı bastılar. Kendileri için tehlikeli gördükleri önemli şahsiyetleri Malta adasına sürgün ettiler. İşgalin ardından Salih Paşa istifa ederek sadrazamlığa yeniden Damat Ferit Paşa getirildi. Ardından da 11 Nisan 1920 de padişah Osmanlı Meclisi Mebusanı kapattı.

TBMM’NİN AÇILIŞI (23 NİSAN 1920)

İstanbul’un itilaf devletleri tarafından işgal edilmesi ve Meclisi Mebusan’ın kapatılması üzerine Mustafa Kemal Temsil Heyeti adına bir genelge yayımladı. 19 Mart 1920 tarihli bu genelge ile, yeni meclisin

Ankara’da toplanacağını her sancaktan 5 kişinin seçilmesini istedi. Ayrıca Osmanlı mebusan meclisi üyelerinden İstanbul’dan kaçıp Ankara’ya gelebilenlerinde TBMM’ye kabul edilecekleri bildirildi.

Böylece milli iradeye saygılı olunduğu, milli birlikten yana olunduğu ve Ankara’nın otoritesinin güçlendirilmek istendiği anlaşılmıştır.

TBMM 23 Nisan 1920’de Ankara’da, coşkulu bir törenle açıldı. TBMM ilk toplantısında 120 üye bulunuyordu.( sonradan 380’e çıktı. )
TBMM 24 Nisan 1920’de Mustafa Kemal’i meclis başkanlığına seçti.

Hükümetin seçilmesi

TBMM’nin başkanlığına seçilen Mustafa Kemal vatanı işgallerden kurtarmak için, gereken önlemlerin artık meclis tarafından alınacağını bildirmiş ve vakit geçirmeden bir hükümetin meclis tarafından oluşturulmasını meclise önermiştir.

Mustafa Kemal’in meclise verdiği önergede şu hususlar yer alıyordu.
1-) Bir hükümet kurulmalıdır. 2-) Geçici olarak bir hükümet başkanı ya da padişah vekili ortaya çıkarmak uygun değildir.
3-) TBMM yasama ve yürütme yetkilerine (Güçler birliği ilkesi) sahiptir. 4-) Mecliste seçilecek ve vekil olarak görevlendirilecek bir kurul, hükümet işlerine bakacaktır. Meclis başkanı bu kurulunda başkanı olacaktır.
5-) Padişah ve halifenin bulunduğu baskıdan kurtulduğu zaman, meclisin belirleyeceği esaslar içinde durumu belli olacaktır.