ZAMİRLER

İsim olmadıkları halde isimlerin yerlerini tutan sözcüklere zamir denilmektedir.

Ahmet,	Amasya’dan	Erzurum’a	geçti.
O	buradan	oraya	geçti.

Yukarıda yer alan cümledeki “Ahmet, Amasya ve Erzurum” isimlerinin yerini “o, buradan ve oraya” zamirleri almıştır.

NOT

> Zamirler, hal(durum) eklerini (-e, -de, -den) alabilir. > Zamirler, isim tamlamalarında tamlayan ve tamlanan görevinde kulla-nılabilirler. > Zamirler, isim çekim eklerini alabilirler.

Örnekler

> Sen de ben de sinemaya gideceğiz.  > Bunu nereden bulduğunu bana söylemelisin? > Herkes, bize sakin olmamızı öğütlüyordu? > Kimse sana inanmıyor. > Onlar da bunun arkasından gittiler.

Kişi Zamirleri

Kişi adlarının yerini tutabilen sözcüklere kişi zamiri denir.

“Ben, sen, o, biz, siz ve onlar” olmak altı tane kişi zamiri bulunmaktadır.

Örnekler

> Ben de onun yanına gideceğim. > Sen bana ne demek istiyorsun? > Onlar buraya gelecekler. > O, benim sevdiğim bir arkadaşımdı. > Sizden korkan sizin gibi olsun. > Bizler gelecek korkusu yaşıyoruz.

İşaret Zamiri

İsimlerin yerini işaret yoluyla karşılayan sözcüklere işaret Zamiri denilmektedir.

Başlıca İşaret Zamirleri
Bu	Şu	O
Bunu	Şunu	Onu
Bunlar	Şunlar	Onlar
Burası	Şurası	Orası
Böylesi	Şöylesi	Öylesi

Örnekler

> Bunu bende sana söylemiştim. > Şunları yukarı kaldırın. > O, bizim de sevdiğimiz biriydi.

Not: O ve Onlar zamirleri kişi isimlerinin yerini karşılarsa kişi zamiri; insan dışındaki bir varlığın yerini karşılarsa işaret zamiri olur.

Onları	buraya taşıyın.
İşaret Zamiri
Onlara	söyleyin buraya gelsinler
Kişi Zamiri
O ,	en sevdiğim arkadaşımdır.
Kişi Zamiri
O	bana şans getiren bir kalemdir.
İşaret Zamiri

Not: Varlıkların adlarını belirten işaret sıfatları ile varlıkların yerini tutan işaret zamirlerini karıştırmamak gerekmektedir.

O	yıllarda	üniversite öğrencisiydim.
İşaret Sıfatı	İsim
O da	burada bulunmalıydı.
İşaret Zamiri

Belgisiz Zamir

İsmin yerini belirsiz şekilde karşılayan zamirlere belgisiz zamir denir.

Başlıca Belgisiz Zamirler
Herkes	Kimse	Birkaçı
Hepsi	Kimi	Birçoğu
Bazıları	Kimileri	Çoğu
Bütünü	Tümü	Biri

Örnekler

> Birçoğunun bu durumdan haberi olmamış. > Hepsi de göz göre göre düştü. > Başkasının sözüne göre bizi yargılama. > Arkamızda birisi vardı sanki. > Herkes ayağa kalksın.

Yukarıda koyu renkli sözcükler belgisiz zamirdir.

Soru Zamiri

İsmin yerini soru yoluyla soru sorarak karşılayan zamirlere soru zamiri denir.

Başlıca Soru Zamirleri
Kim	Kime	Neye
Ne	Kimde	Neyden
Hangisi	Kimden	Nereye
Kaçı	Kimin	Nereden

Örnekler

> Bu gün size kim geldi? > Nereden geldin? > Nereye gidiyorsun? > Annem size ne verdir?

Dönüşlülük Zamiri

Kişi adlarının yerine kullanılan yada kişi zamirleri ve isimlerle birlikte kullanılan “kendi” zamirine dönüşlülük zamiri denir.

Çayı	ben	kendim	demledim.
	Kişi Zamiri	Dönüşlülük Zamiri
Kendine	göre	bir ev	almışsınız.
Dönüşlülük Zamiri

Ek Durumundaki Zamirler

İyelik Ekleri (-m, -n, -i, -miz, -niz, -leri)

Ek halinde olmakla birlikte getirildiği ismin hangi kişiye ait olduğunu bildirir. Bunlar aynı zamanda iyelik ekleri olarak adlandırılırlar.

Tekil	Çoğul
kalem-i-m	kalem-i-miz
kalem-i-n	kalem-i-niz
kalem-i	kalem-leri

Not: 3. tekil şahıs iyelik eki olan “ı, i, u, ü” ile belirtme hal eki olan “ı, i, u, ü” birbiriyle karıştırılmamalıdır. Bu iki eki birbirleri karıştırmamak için eki alan kelimenin başına “onun veya onların” kelimelerinden uygun olanı getirilir. Cümlenin anlamında herhangi bir bozulma olmuyorsa o ek, iyelik ekidir, cümlenin anlamında bozulma oluyorsa ek, hal ekidir.

> Kalemi benim kalemimden güzeldi.
Bu cümlede “ Kalemi” sözcüğünün başına “onun” getirebiliyoruz: “Onun telefonu benim telefonumdan hızlıydı.” Bu yüzden “-i” eki iyelik ekidir.
> Kalemi yere düşürdü.
Bu cümlede “ Kalemi” sözcüğünün başına “onun” getiremiyoruz: “Onun telefonu yere düşürdü.” Bu yüzden “-i” eki hal ekidir.