BAĞLAÇLAR

Cümle içerisinde, eş görevli kelimeleri, kelime guruplarını, ya da farklı cümleleri biçimce ve anlam yönünden bir birbirine bağlayan sözcük türlerine bağlaç adı verilir.

• Bağlaçların tek başlarına bir anlamları yoktur. Bu yüzden tek başlarına kullanılamazlar.
• Diğer sözcüklerle öbek oluşturmazlar. Yalnızca sözcükleri ve cümleleri bağlama görevleri vardır.
• Cümleden çıkarıldıklarında cümlenin anlamı bozulmaz.

Bağlaç
Ve	Ancak	Yani	Ama	He… he	De	Hem…hem
Çünkü	Bile	İle	Lakin	Ya da	Mademki	Yalnız
Zira	Ki	Demekki	Yoksa	Oysa	Ne…ne	Ayrıca

• İster yap ister yapma, ben kendim de halledebilirim işimi. Cümlesinde “İster…ister” ve “de” bağlaçları kullanılmıştır.

Ama Bağlacı

Genellikle olumlu ve olumsuz cümleleri birbirine bağlamak için kullanılır. Cümleye karşıtlık, pekiştirme ve şart anlamları katar.

• Sana çok kızgınım ama seni affedebilirim (“Ama” karşıt iki durumu bir birine bağlamıştır.)
• Gelebilirim ama mısır patlatırsan (“Ama” bağlacı cümleye şart anlamı katmıştır.)
• Çok ama çok sinirliyim. (“Ama” bağlacı cümleye pekiştirme anlamı katmıştır.)

Fakat Bağlacı

Anlamca karşıt olan cümleleri bir birine bağlar. Cümleye karşıtlık ve şart anlamı katar.

• Çocuk düştü fakat bir şey olmadı. (“fakat” bağlacı cümleye karşıtlık anlamı katmıştır. )
• Bu işi yaparım fakat ücret almam.(“fakat” bağlacı cümleye şart anlamı katmıştır.)

Ve Bağlacı

Eş görevli sözcükleri ve cümleleri birbirine bağlar. Bağladığı durumu ve unsuru da cümledeki yargıya dahil eder.

• Kalemleri ve kitapları masaya yerleştir.(“ve” bağlacı cümlede isimleri bağlamıştır.)
• Kediyi buldu ve sahibine teslim etti.(“ve” bağlacı cümleleri bağlamıştır.)

Çünkü Bağlacı

Bir sözcüğün açıklaması veya sebebi olan cümleleri birbirine bağlar.

• Ahmet yatıyor çünkü hasta.

Veya Bağlacı

 Kullanıldığı cümle içerisinde iki unsurdan birini tercih etme anlamı vardır.

• Bugün parka veya oyun salonuna gideceğiz.
• Kahve veya çay içer misin?

Ne…Ne Bağlacı

Kullanıldığı cümlede olumsuzluk ve ortalama anlamları kazandırır.

• Bu öğrenci ne yazıyor ne dinliyor.
• Baş ağrım ne az ne çok beni etkiliyor.

Not: Cümlede “ne…ne” bağlacı kullanılmışsa cümlenin yüklemi mutlaka olumlu olur.

Ki Bağlacı

 Kullanıldığı cümleye neden – sonuç, açıklama, şart, şaşma ve pekiştirme gibi anlamlar katar.

• Öyle kırılgan ki dokunmaya korkarsın (“ki” bağlacı cümleye neden – sonuç anlamı katmıştır.)
• Ödevlerini yap ki öğretmenin üzülmesin.(“ki” bağlacı cümleye şart anlamı katmıştır.)
• Bir baktım ki ne göreyim! (“ki” bağlacı cümleye şaşırma anlamı katmıştır.)

Not: not bağlaç olan “ki” ile ek olan “ki” birbirine karıştırılmamalıdır. Ek olan “ki” cümleye bitişik yazılırken bağlaç olan “ki” ayrı yazılmaktadır.

Uyarı

Bağlaç olan “ki” ile ek olan “ki” birbirinden  ayırabilmek için;

• “Ki” cümleden çıkarıldığında anlamında bozulma oluyorsa ektir. Anlamında bozulma olmuyorsa bağlaçtır.

> Sınıftaki herkes dışarı çıksın. Cümlesinde  “ki” ek olarak kullanılmıştır. sözcükten çıkarıldığında daralma – bozulma meydana gelir.

• “Ler” ekini “ki” ye getirdiğimizde cümle anlamında bozulma olmuyorsa “ki” ektir.

> Sınıftaki(ler) dışarı çıksın. Cümlesinde “ki” ek olarak kullanılmıştır. “ler” eki eklendiğinde daralma – bozulma olmaz.

Not: “ki” bağlacı kimi sözcüklerde kalıplaştığı için sözcüğe bitişik yazılır. Sözcüğe ayrı olarak yazıldıklarında yazım yanlışı yapılmış olur.

Bunlar : Sanki, oysaki, belki, halbuki, çünkü, mademki, meğerki…

De Bağlacı

Türkçede en çok kullanılan bağlaçlardandır. Kullanıldığı sözcüğe farklı anlamlar katar .

• Gözlüğünü almış da soru çözüyor. (küçümseme)
• Buraya gelmem de gelmem diye tutturdu. (pekiştirme)

Not: Bağlaç olan “de” ile ek olan “de” bir birine karıştırılmamalıdır. Bağlaç olan “de” sözcüğe ayrı olarak yazılırken, “te, ta” şeklinde yazılmaz.

• Baktı da görmedi. (Bağlaç olarak kullanılmıştır.)
• Kalbinde kocaman bir yara vardı.( ek olarak kullanılmıştır.)