Biruni
Doğada bulunan elementlerin daha kolay incelenebilmesi, arandığında daha kolay bulunabilmesi için benzer ve farklı özelliklerine göre sınıflandırılması sonucunda periyodik sistem ortaya çıkmıştır.
Elementlerin sınıflandırılması ile ilgili çalışmalar yapan bilim adamları
JOHANN WOLFGANG DÖBEREINER: Elementlerin sınıflandırılması ile ilgili ilk çalışmayı yapmıştır. Benzer fiziksel özellik gösteren elementleri üçlü gruplar oluşturarak sınıflandırmıştır
ALEXANDRE BEGUYER DE CHANCOURTOİS: Benzer özellik gösteren elementleri dikey sıralarda ve sarmal olarak sıralamıştır
JOHN NEWLANDS: Elementleri artan atom ağırlıklarına göre sıralamış, ilk sekiz elementten sonra elementlerin benzer özelliklerinin tekrarlandığını ortaya koymuştur Bunu müzikteki 8’li nota düzenine benzetmiştir.
DİMİTRİ IVANOVİC MENDELEYEV: Mendeleyev “periyodik cetvelin babası” olarak bilinir. Elementleri atom ağırlıklarına (atom kütlelerine) göre sıralamıştır. Oluşturduğu tablo günümüzdeki periyodik tablonun temelini oluşturmuştur
LOTHAR MEYER: Elementleri benzer fiziksel özelliklerine göre sıralamıştır.
HENRY MOSELEY: Elementleri atom numaralarına (proton sayıları) göre sınıflandırmıştır. Günümüzde kullanılan modern periyodik tablonun temelini atmıştır.
GLENN SEABORG: Periyodik tablonun altına iki satır daha ekleyerek tabloya son şeklini vermiştir
PERİYODİK TABLO VE ÖZELLİKLERİ
- Periyodik tablonun yatay satırlarına “periyot”, düşey sütunlarına “grup” adı verilir.
- Periyodik tabloda 7 tane periyot, 18 tane grup vardır.
- Grupların 8 tanesi A, 10 tanesi B grubudur
- Elementin katman sayısı( yörünge sayısı), o elementin periyot numarasıdır.
- Periyodik tablonun sol tarafında metaller, sağ tarafında ametaller bulunur.
- Periyodik tabloda bazı grupların özel isimleri vardır:
- 1A: Alkali Metaller,
- 2A: Toprak Alkali Metaller,
- 7A: Halojenler,
- 8A: Soygazlar
Not: Elementin son yörüngesindeki elektron sayısına değerlik elektron sayısı denir ve değerlik elektron sayısı grup numarasını verir
ELEMENTLERİN SINIFLANDIRILMASI
METALLER
- Periyodik tablonun sol tarafında yer alırlar. (1A,2A,3A,B)
- Parlaktır.
- Oda sıcaklığında civa hariç katı haldedir.
- Erime ve kaynama noktaları yüksektir.
- İşlenebilir, tel ve levha haline getirilebilir.
- Isı ve elektriği iyi iletir.
- Elektron verme eğilimi gösterirler.
- Kendi aralarında bileşik oluşturmazlar.
AMETALLER
- Hidrojen hariç Periyodik tablonun sağ tarafında yer alırlar. (5A,6A,7A)
- Elektron alma eğilimi gösterirler.
- Mattır.
- Erime ve kaynama noktaları düşüktür.
- Isı ve elektriği iyi iletmezler.
- Oda sıcaklığında katı, sıvı ve gaz olabilirler
- Kırılgandır, tel ve levha haline getirilemez..
- Hem kendi aralarında hem de metallerle bileşik oluşturabilirler.
YARI METALLER
- Fiziksel özellikleri bakımından metallere, kimyasal özellikleri bakımından ametallere benzerler.
- Isı ve elektrik iletkenlikleri metallerden az, ametallerden fazladır.
- Parlak ya da mat olabilirler.
- İşlenebilir, tel ve levha haline getirilebilirler.
SOYGAZLAR
- Periyodik tabloda en sağdaki grupta yer alırlar.(8A)
- Gaz haldedirler.
- Kararlı yapıya sahiptirler.
- Elektron alıp vermezler
- Bileşik oluşturmazlar.
Uyarı: 8A grubunda yer alan elementlerin son katmanlarında 8 elektron bulunmasına rağmen Helyum’da 2 elektron bulunur.
Uyarı: Hidrojen ametal özelliğine sahip olmasına rağmen 1A grubunda yer alan metallerin arasında bulunmaktadır..
