NEDEN(SEBEP)-SONUÇ İLİŞKİSİ: Bir eylemin yapılma gerekçesini veya sebebini bildiren cümlelerdir.
NOT: Bu cümlelerin yüklemine “niçin veya neden?” soruları sorulduğunda cevap alınıyorsa neden sonuç ilişkisi var demektir.
NOT: Genellikle “sebebiyle, yüzünden, ile , diye, çünkü, -diğinden, -dığı için, -den dolayı, -den, -mesi vb. ek ve sözcükler sebep sonuç ilgisi kurar.
» Gece uyuyamadığım için uykusuz kaldım.
» Çok konuşman içimi baydı.
» Aniden çıkan rüzgârdan dolayı kağıtlar dağıldı.
NOT: Birden fazla cümle art arda sıralanarakta neden-sonuç cümlesi oluşturabilir:
- Çöpleri akşam çıkar; gün içerisinde kokabilir..
- Suratını böyle asma; beni üzüyorsun.
UYARI: Neden – sonuç ve amaç sonuç cümlelerini karıştırmamak için;
- Cümle içerinde için geçiyorsa, “için” yerine “amacıyla” getirildiğinde anlam bozulmuyorsa amaç sonuç cümlesidir. Eğer anlam bozulursa neden- sonuç cümlesidir. Neden-sonuç cümlelerinde “….diği için” kullanılırken amaç-sonuç cümlelerinde “…mek için” kullanılır.
- Yükleme sorulan “hangi amaçla?”sorusuna cevap varsa cümle amaç-sonuçtur. Cevap yoksa yükleme”neden?” sorusu sorulur cevap varsa neden-sonuçtur.