admin
OSMANLI ORDUSU
İlk askeri teşkilat Orhan Bey zamanında kuruldu. Osmanlı ordusu, KARA ve DENİZ KUVVETLERİ olmak üzere ikiye ayrılırdı.
KAPIKULU ASKERLERİ
Bunlar; padişaha bağlı, aylıklı ve sürekli olarak görev yaparlardı.
İstanbul’da ya da sınır boylarındaki kalelerde otururlardı.
Devşirme sistemi ile seçilir ve yetiştirilirlerdi.
Yaya (piyade) ve atlı (süvari) olmak üzere ikiye ayrılırdı.
Her üç ayda bir “ulufe” adı verilen maaş alırlardı.
Kapıkulu Piyadeleri
Acemioğlanlar Ocağı: Devşirmelerin yetiştirilip hazırlandığı ocaktır. Bunlardan zeki olanlar Enderun’a (saray okulu) gönderilir, diğerleri yeniçeri ocağına ve diğer ocaklara alınırdı. I. Murat döneminde oluşturulmuştur.
Yeniçeri Ocağı: Kapıkulu piyadelerinin en önemli bölümüdür. I. Murat zamanında kuruldu. Bu ocağa acemioğlanlar ocağından yetiştirilenler alınırdı. Askerlikten başka bir işle uğraşmazlar ve emekli oluncaya kadar evlenemezlerdi. Bu ocağın komutanı “Yeniçeri Ağası” idi. Yeniçeriler; barış döneminde Divan’ın koruyuculuğunu yaparlar, İstanbul’un güvenliğini sağlarlar, yangın söndürmeye giderler ve savaşta da padişahın yanında yer alırlardı. Yeniçeri Ocağı, II. Mahmut tarafından kaldırılmıştır (Vaka-i Hayriye/Hayırlı Olay).
Topçu Ocağı: Top döken, savaşlarda top kullanan sınıftır. Topçular, İstanbul’da Tophane’de bulunurlardı. Sınırlarda ve kıyılardaki kalelerde hizmet görürlerdi. II. Murat döneminde kurulmuştur.
Top Arabacıları Ocağı: Top arabalarını ve bunlara ait gereçleri hazırlayan, sefer sırasında topları savaş bölgesine götüren sınıftır. Fatih Sultan Mehmet döneminde kurulmuştur.
Cebeci Ocağı: Orduya ait silahların yapımı, bakımı, tamiri ve cephanelerin korunmasından sorumludur.
Humbaracı Ocağı: Havan topları, mayın ve el bombaları yapar ve kullanırlardı.
Lağımcı Ocağı: Savaş sırasında kuşatılan kaleleri, yeraltından kazdıkları tünellerle, surların altına patlayıcılar yerleştirerek çökertmeye çalışırlardı.
Kapıkulu Süvarileri: Kapıkulu askerlerinin atlı sınıfıdır, yeniçeriler arasından seçilirler. Savaşta padişahı, sancakları, hazineyi ve orduya ait kıymetli eşyaları korurlardı. I. Murat döneminde kurulmuştur.
EYALET ASKERLERİ
Tımarlı Sipahiler: Osmanlı ordusunun en önemli atlı kuvvetleri idi. Dirlik sahiplerinin beslemek zorunda oldukları atlı askerlerdir (bu askerlere “cebelü” adı verilirdi). Bu askerleri has, zeamet ve tımar sahipleri besledikleri için devlete ekonomik yönden yük olmazlardı. Tamamen Türklerden oluşuyordu. Ordunun en kalabalık ve önemli sınıfıdır. Devletten maaş almaz, ganimet elde etmezlerdi. Barış döneminde bölgenin güvenliğinden sorumludurlar.
Akıncılar: Görevleri, düşman topraklarına akınlar yapmak, sınırları korumak, savaşta ordunun güvenle ilerlemesini sağlamaktı. Sefere çıkmadıkları zaman sınırları korurlardı. Türklerden oluşmaktadır. Düşman hakkında bilgi toplarlardı.
Azaplar: Ordunun önünde yer alarak ilk hücumu karşılayan askerlerdir. Türklerden oluşmaktadır.
YARDIMCI KUVVETLER
Yörükler:
Sakalar: Savaş sırasında cepheye su taşırdı.
Yaya ve Müsellemler: Savaş sırasında yol yapar ve köprü kurarlardı.
Derbent Muhafızları: Askeri ve ticari yolları korurlardı. Hizmetleri karşılığında vergi vermezlerdi.
OSMANLIDA DEVLET YÖNETİMİ
Osmanlı Devleti mutlak monarşi ile yönetilirdi. Devletin başında Osmanlı soyundan gelen bir padişah bulunurdu. Hükümdarlık babadan oğla geçerdi.
Osmanlı hükümdarları; Bey, Padişah, Gazi, Han, Hakan, Sultan, Hünkâr, Hüdavendigar gibi unvanlar kullanırlardı. Padişahlar, Yavuz Sultan Selim’den itibaren “halife” unvanını da kullanmaya başladılar. Padişah çocuklarına “çelebi” veya “şehzade” denilirdi. Şehzadeler sancaklara atanır ve yanlarına “lala” adı verilen bir öğretmen verilirdi. Hükümdarlık alameti; adına hutbe okutmak ve para bastırmaktı.
Divan-Hümayun (Divan): Devletin önemli işlerinin görüşülüp karara bağlandığı kuruldur. Divan bir danışma organıdır, yani son söz padişaha aittir. Divan’ın başkanı padişahtı. Divan’a Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nden itibaren sadrazamlar (Veziriazam) başkanlık etmiştir. Divan Orhan Bey döneminde kurulmuş, II. Mahmut tarafından kaldırılarak yerine nazırlıklar (bakanlıklar) kurulmuştur. Divan bugünkü Bakanlar Kurulu gibi çalışırdı.
Divan Üyeleri
Sadrazam (Veziriazam)
- Padişahtan sonra en yetkili devlet adamı, padişahın vekilidir.
- Büyük devlet memurlarını atama, ilerletme, görevden alma yetkisine sahiptir.
- Padişah sefere çıkmadığı zamanlarda orduya komuta ederdi.
- Padişahın mührünü taşırdı.
- Padişah adına sözlü ve yazılı emirler verirdi.
- Sadrazam bugünkü “başbakan”ın görevini yürütürdü.
Vezirler
- Bilgili ve değerli devlet adamlarıyla komutanlar arasından seçilirdi.
- Sadrazamın verdiği görevleri yerine getirirlerdi.
- Sadrazamdan sonra en yetkili kişilerdi.
- Bugünkü “milletvekilleri” nin (Devlet Bakanı) görevini yürütürlerdi.
Kazaskerler 
- Adalet işlerine bakarlar, kadıların ve müderrislerin atama, ilerletme ve görevden alma işlerini yaparlardı.
- Adalet, eğitim, kültür ve din işlerinden sorumlu Divan üyesiydi. Askeri davalara bakarlardı.
- Anadolu ve Rumeli olmak üzere iki kazasker bulunuyordu. Rumeli Kazaskeri yetki bakımından daha üstündü.
- Bugünkü “yargı” görevini yürütürlerdi.
- Günümüzde “Adalet, Milli Eğitim ve Kültür Bakanı” karşılığındadır.
Defterdarlar
- Maliye işlerine bakar, bütçeyi hazırlarlardı, devletin gelir ve giderlerini denetlerdi.
- Anadolu ve Rumeli Defterdarı olmak üzere iki defterdar vardı. Rumeli’deki defterdar baş defterdardı.
- Bugünkü “Maliye Bakanı” görevini yürütürlerdi.
Nişancı
- Kanunları iyi bilir, gerektiğinde Divan’da açıklamalarda bulunurdu, eski ve yeni yasaların farklarını incelerdi.
- Fethedilen toprakları gelirlerine göre ilgili defterlere kaydederdi.
- Devletlerarası yazışmaları sağlardı.
- Dirlikleri kaydeder ve dağıtımını yapardı.
- Tapu ve kadastro işlerine bakardı, ele geçirilen toprakları tapu defterine geçerdi.
- Yazışmalarda, ayrıca padişah ferman ve beratlarına padişahın “Tuğra” sını (imzasını) çekerdi.
Şeyhülislam
- Ülkedeki din adamlarının, din işlerinin, medresenin ve ulemanın (bilim adamlarının) başı kabul edilirdi.
- Devlet işlerinin, Divan’da verilen savaş, barış ve idam kararlarının, İslam dinine uygun olup olmadığına karar verirdi. Verdiği bu karara “fetva” denirdi.
- Padişahlar ve sadrazamlar yapacakları işler için şeyhülislamdan fetva alırlardı.
- Kuruluş döneminde Divan’ın asli üyesi olmayan şeyhülislam, Kanuni Dönemi’nde Divan’ın asli üyesi haline geldi.
- I. Mahmut dönemine kadar, müftü diye anılmıştır.
Kaptan-ı Derya
- Deniz kuvvetlerinin başkomutanı idi.
- Donanma ve denizcilikle ilgili işlerden sorumluydu.
- Yükselme döneminde Divan’ın asli üyesi oldu.
- İstanbul’da kaldığı zamanlarda Divan toplantılarına katılırdı.
- Günümüzde “Deniz Kuvvetleri Komutanı” karşılığıdır.
Yeniçeri Ağası
- Yeniçerilerin komutanıydı. Divan’ın doğal üyesi sayılır ve görüşmelere katılırdı.
- Yeniçeri Ağası, arz günü padişahın huzuruna çıkar ve yeniçeri ocağı hakkında bilgi verirdi.
- İstanbul’un güvenliğinden sorumlu idi.
Reisü’l Küttap
- Dışişlerinden sorumlu divan üyesidir.
- Önceleri Nişancı’ya bağlı devlet memuru iken sonradan ayrılmıştır.
- Günümüzde “Dışişleri Bakanı” karşılığıdır.
