admin
ATATÜRK ve SOSYAL BİLİMLER
Atatürk’ün sosyal bilimler alanında yaptığı yeniliklerden en önemlileri Dil Tarih Coğrafya Fakültesinin, Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumunun açılmasıdır.
Atatürk, Anadolu’nun çeşitli yerlerinde arkeolojik kazıların yapılmasını sağlamış, bu kazıları yakından takip etmiştir.
Atatürk’ün diğer bir uygulaması, yabancı sosyal bilimcileri ülkemize davet etmesidir. Böylelikle, sosyal bilimler alanındaki son gelişmelerden haberdar olma ve bu gelişmeleri yakından takip etme imkanı doğmuştur. Ayrıca yurt dışına öğrenciler gönderilmiş ve bu öğrencilerden bir kısmı sosyal bilimler alanında eğitim almıştır.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ DİL ve TARİH – COĞRAFYA FAKÜLTESİ
Ankara Üniversitesi’nin fakülte olarak kurulan ilk yüksek öğrenim kurumu olan Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Atatürk’ün adını koyduğu ve anlamlı bir görev yüklediği bilim merkezidir.
Atatürk, fakültenin kurulmasını önerirken dilde, tarihte, coğrafi özelliklerin araştırılmasında bilimsel yöntemler izlenerek ulusal bilince sahip, özgür düşünen, araştıran, sorgulayan, bilim insanlarının yetiştirilmesini istemiştir.
Fakültenin kuruluş yasası TBMM tarafından 14 Haziran 1935’te kabul edilmiştir. 1936 yılında 195 öğrenci ile öğretime başlayan fakülte 13 Haziran 1946’ya kadar Milli Eğitim Bakanlığına çalışmalar yapmış, daha sonra Ankara Üniversitesi bünyesine alınmıştır.
Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Türk ve Anadolu tarihinin incelenmesinde kaynaklık edecek olan Sümerce ve Hititçeden, Latince ve Yunancaya Antik Batı ve Doğu dilleri yanında modern diller ile coğrafya, felsefe, psikoloji, sosyoloji ve antropoloji alanlarında eğitim veren bir bilim kurumudur.
Bu eğitim kurumunda bir çok ünlü sosyal bilimci yetişmiş. Halil İnalcık ve Bahaeddin Ögel gibi ünlü sosyal bilimciler, bu fakültede eğitim almıştır.
TÜRK TARİH KURUMU
Türkiye Cumhuriyetinin önceki tüm Türk devletleri ile bağı olduğunu ve dünya uygarlığının buluşma ve gelişmesinde Türk uygarlığının payı olduğunu düşünen Atatürk, tarih anlayışını geliştirmek ve bu amaçla araştırmalar yapmak için 12 Nisan 1931’de Türk Tarih Kurumunu kurmuştur.
Kurumun amacı Türk tarihini araştırarak elde edilen sonuçları yayımlamaktır. Bu amaçlar doğrultusunda;
- Bilimsel tartışma toplantıları düzenler,
- Türk Tarihi kaynaklarını inceler
- Türk Tarihini ve Anadolu’daki eski yerleşim hakkında belge ve bilgiler toplayabilmek amacı ile gerekli gördüğü yerlerde gezi, araştırma ve teknolojik kazılar organize eder.
TÜRK DİL KURUMU
Cumhuriyet öncesi dönemde Osmanlı aydınları Arapça, Farsça ve Türkçe karışımı bir dil olan Osmanlıcayı kullanıyordu. Halk ise Türkçe konuşuyordu. Aydınlar ve halk arasında dil farklılığının olması kültürel bir ikiliğin yaşanmasına da neden olmuştu.
Cumhuriyetten sonra aydınların ve halkın yaşadığı bu ikiliği ortadan kaldırmak için çalışmalar başlamıştı.
Türk dilini yabancı sözcüklerden arındırmak Türkçenin öze dönmesini sağlamak ve Türkçeyi dünyanın en zengin dili haline getirmek amacıyla Atatürk, 12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumunu açarak Türk dilinin gerçek bir bilim edebiyat ve sanat diline dönüşmesi çalışmalarını hızlandırmıştır.
Atatürk’ün Sosyal Bilimlerin Gelişmesi İçin Yaptığı Diğer Çalışmalar
1) 1932 yılında HALK EVLERİ kurulmuştur. Yurdun pek çok yerine yayılan HALK EVLERİNDE halka okuma yazma öğretilmiş, dilin Türkçeleştirilmesi sağlanmış, TARİH BİLİNCİ yerleştirilmiş, milli ve manevi değerler topluma kazandırılmıştır.
2)Anadolu’nun eski dönemlerinin aydınlatılması için Arkeolojik kazılar desteklenmiştir. Bu kazılardan çıkan eserler ANADOLU MEDENİYETLER Müzesinde sergilenmektedir.
3)1924 yılında TOPKAPI sarayı müze olarak açılmıştır. 1928 yılında ETNOGRAFYA MÜZESİ açılmıştır. 1934’te AYASOFYA müzesi açılmıştır. Birçok ilde müzeler açılmış, eski müzeler onarılmıştır. Böylece Türk milletinin ve Anadolu’nun zengin kültürel mirasının insanlara tanıtılması amaçlanmıştır.
4) Ayrıca cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’den Avrupa ülkelerine farklı alanlarda öğrenim görmeleri için öğrenciler gönderildi. Bu öğrenciler arasında Afet İnan, Jale İnan, Burhan Toprak, Halet Çambel, Muazzez İlmiye Çığ gibi alanında çok önemli çalışmalara yapacak öğrenciler de vardı. Onların önderliğinde ülkemizde sosyal bilimlerin geliştirilmesi için çalışmalar yapıldı.
Yurt dışında eğitim gören ve döndükte sonra değerli çalışmalara yapan bazı bilim insanları şöyledir:
Burhan TORPAK (1906-1967)
Fransa’da eğitim görmüş, ülkemize döndükten sonra İstanbul Güzel Sanatlar fakültesinde “Türk Süsleme Sanatları” bölümünün açılmasına öncülük etmiştir. Ayrıca değişik konularda eserler yazmıştır.Prof. Dr. Jale İNAN (1906-1967)
Almanya’da devlet bursu ile arkeoloji eğitimi görmüştür. Ülkemize döndükten sonra yaptığı kazılarla ilkçağ Anadolu tarihinin aydınlatılmasına katkılarda bulunmuştur. Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğudur.
Prof. Dr. Afet İNAN (1908-1985)
Atatürk tarafından eğitim görmesi için İsviçre’ye gönderilmiştir. Ülkemizde döndükten sonra Türk Tarih Kurumu’nun kuruluşunda yer aldı ve yıllarca da başkanlığını yaptı. Atatürk ve Türk Tarihi konularında pek çok eseri ve kitabı vardır
Prof. Dr. Muazzez İlmiye ÇIĞ (1914-)
Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Sümeroloji, Hititoloji, Arkeoloji ve Tarih bölümünden dersler alarak mezun oldu. Arkeoloji müzesinde görev yaptı. Pek çok araştırma yaptı ve birçok ödül aldı.
