SARSILAN OSMANLI TESTİ

18 ve 19. Yüzyıllarda Osmanlı Devletini etkileyen birçok etmen olmuştur. Bu gelişmelerden bazıları;

• 1789 yılında meydana gelen Fransız İhtilali, hürriyet, eşitlik, adalet ve milliyetçilik gibi birçok fikir akımı önce Avrupa’da sonrada tüm Dünyada etkili olmuştur. Özellikle milliyetçilik fikri ulus devletlerin önünü açarken çok uluslu devletleri de olumsuz etkilemiştir. Fransız İhtilalinden en çok Osmanlı Devleti zarar görmüştür.
• Yüzyılda azınlık isyanlarının devam ettiği bir dönemde Avrupa’da eğitim görmüş ve kendilerine Jön Türkler adını veren Osmanlı Aydınları Fransız İhtilalinin yaymış olduğu hürriyet, eşitlik ve adalet gibi fikirlerden etkilenerek azınlık isyanlarını engellemek devletin dağılmasını önlemek için bir fikir ortaya attılar. Bu fikre göre azınlıklarında yönetime dâhil olması onların devlete olan bağlılığını artıracaktır.
• Osmanlı Devleti Kırım Savaşı sırasında savaşın masraflarını karşılamak amacıyla ilk kez Avrupa devletlerinden borç almaya başladı. Yüksek faizle alınan bu borç paralar israf edilerek amacı dışında kullanıldı. Kısa süre içeresinde borçların faizini dahi ödeyemez duruma gelen Osmanlı Devletinden alacaklarını almak için Avrupa devletleri Osmanlı Devletinin çağrısı ile Duyunu Umumiye adıyla bir teşkilat kurdular.

Osmanlı Devletinde yaşanan bu gelişmeler ışığında;

1. Osmanlı Devleti Fransız İhtilalinden olumsuz etkilenmiştir.
2. Milliyetçilik akımının etkisini azaltmak için meşrutiyet ilan edilmiştir.
3. Osmanlı Devleti ekonomisi dış borçlarını ödeyemez hale gelmiştir.
4. Osmanlı Devleti aydınları devleti dağılmaktan kurtarmak bir takım fikirler ortaya atmıştır.

Osmanlı devletini dağılmaktan kurtarmak için ortaya atılan bazı fikir akımları verilmiştir.

Bu fikir akımları ile ilgili;

1. Osmanlıcılık akımı sayesinde ıslahat ve Tanzimat Fermanı ile Meşrutiyet ilan edilmiştir.
2. Ümmetçilik akımı sayesinde Osmanlı Devleti Trablusgarp’ta halkı İtalyanlara karşı örgütlemeyi başarmıştır.
3. Osmanlı Devletinde en son ortaya çıkan fikir akımı Türkçülüktür.
4. Fikir akımları kısa sürelide olsa Osmanlı Devletinin Dağılmasını engellemiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

Genç Osmanlılar (Jön Türkler) azınlıkların devletten ayrılmak için isyan etmenlerinin nedenini padişahın devleti tek başına devleti yönetmesi olarak görmekteydiler. Eğer azınlıklarda devlet yönetimine katılabilirse isyan etmelerini gerektirecek herhangi bir neden kalmayacaktı. Bu amaçla anayasayı ve meşrutiyeti ilan edeceğini II. Abdülhamit’in tahta çıkması Jön Türkler tarafından desteklenmiştir.

II. Abdülhamit 1876 yılında tahta çıktıktan sonra ilk iş olarak anayasayı (Kanun- u Esasi)  ilan ederek Türk tarihinde ilk kez anayasal düzene geçilmiş oldu. Yeni geçilen düzene göre padişahın tek kişi egemenliğine dayalı yönetimi kabul edilecek fakat halk tarafından seçilmiş kişilerce denetlenmesi sağlanacaktı. Dolayısıyla devlet artık padişahın isteklerine göre değil anayasal kurallara göre yönetilecekti.

Meşrutiyet dönemi olarak adlandırılan yeni sistemde kişiler arası eşitlik, mal ve konut dokunulmazlığı, eğitim hakkı, vicdan hürriyeti basın hürriyeti ve mahkemelerin bağımsızlığı gibi birçok hak ve hürriyete yer verilmiştir. Meşrutiyet Döneminde padişaha ise seçimle üyeleri seçilen meclisi açma kapatma, tatil etme,  yasa çıkarmaya izin verme ve yasaları onaylama hakkı verilmişti.

Verilen bilgilere göre ışığında;

1. Kanun- u Esasi ile padişaha çok geniş yetkiler verilmiştir.
2. Osmanlı devletinde anayasal düzen başlamıştır.
3. Osmanlı vatandaşları birçok temel hak ve hürriyete kavuşmuştur.
4. Genç Osmanlılar meşrutiyet rejimini devletin kurtuluşu olarak görmüşlerdir.

Hangi yargıları ulaşılabilir?

• Tanzimat fermanı ile Osmanlı devletinde ilk kez hukukun üstünlüğü kabul edilmiştir. Bu ferman ile Osmanlı vatandaşlarına mal ve can güvenliği verilirken mahkemelerin halka açık bir şekilde yapılması kararı da alınmıştır.
• Islahat Fermanı ile Osmanlı Devleti içerisinde yaşayan herkesin eşit haklara kavuşması amaçlanmıştır. Bu ferman ile gayrimüslimlere birçok yeni hak verilmiştir.

Islahat ve Tanzimat fermanı ile ilgili bilgiler dikkate alındığında aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

1. 18. Yüzyılda İngiltere’de buharın makinelerde kullanılmaya başlaması ile ortaya çıkan ve kısa sürede Batı Avrupa’ya yayılan dönemdir.
2. 1881 – 1839 yılları arsında faaliyet gösterdi. Genel Borçlar İdaresi anlamına gelmektedir. Osmanlı Devletinin gelirlerini ve dış borçlarını denetleyen kurumdur.
3. 1876 yılında ilan edilen bu anayasa ile Türk tarihinde ilk kez anayasal bir döneme girilmiştir. Bu anayasa ile Türk halkı ilk kez seçme ve seçme hakkını elde etmiş oldu.
4. Bir devletin kendi sınırları dışında yer alan başka devletleri ve ulusları siyasal ve ekonomik olarak kontrol etmesine denir.

Verilen tanımlara göre;

1. Sanayi Devrimi,
2. Duyun – Umumiye,
3. Teşkilat-i Esasiye,
4. Sömürgecilik

hangisi yanlış eşleştirilmiştir?