DOĞU VE GÜNEY CEPHELERİ

DOGU CEPHESİ

1.Dünya Savaşı sırasında Ermeniler katliam yaptıkları için TEHCİR KANUNU ile güvenli yer olan güneye savaş bitene kadar sevk edilmişlerdir.

Savaş bittikten sonra İtilaf Devletleri’nin de desteğini alan Ermeniler, Anadolu’da katliamlara başlamış ve Sevr Antlaşması’nda vaat edilen toprakları almak amacıyla girişimlerde bulunmuştur. Bunun üzerine TBMM’nin onayı ile  Kazım Karabekir komutasındaki 15.Kolordu Ermenileri yenilgiye uğratmış, Ermenilerle 3 Aralık 1920’de Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.

GÜMRÜ ANTLAŞMASI 3 ARALIK 1920

+TBMM ile Ermenistan arasında yapıldı.

1. Aras Nehri—Çıldır Gölü hattı sınır olacak
2. Kars, Sarıkamış ve Iğdır TBMM’ye verilecek
3. Ermenistan Sevr’i tanımayacak, Misak-ı Milli’yi tanıyacak

Önemi:

• TBMM’ye bağlı düzenli ordunun ilk başarısıdı
• TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi ilk tanıyan devlet Ermenistan’dır.
• Ermeni meselesi sona erdi.

Batum Antlaşması 23 Şubat 1921

• TBMM ile Gürcistan arasında yapıldı.
• Artvin ve Batum çevresi TBMM’ye bırakıldı.
• Bu antlaşmalardan kısa bir süre sonra Ermenistan ve Gür­cistan Sovyet Rusya’nın egemenliğine girdi.
• Bu antlaşmaların yerine daha sonra Moskova ve Kars ant­laşmaları imzalandı.

                                          GÜNEY CEPHESİ DESTANLAŞAN DİRENİŞ

-Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra işgal edilen ilk türk toprağı Musul olmuştur(İngilizler tarafından)Daha sonra İngilizler Adana, Urfa, Antep ve Maraş bölgelerine önce  girmiş, fakat bir sure sonra buralar Fransızlara bırakılmıştı. (Fransızlar, Musul ve Kerkük gibi petrol bakımından zengin olan yerlerin İngilizler tarafından işgal edilmesini kabul etmiştir.)

-Fransızlar bu bölgelerde Suriye ve Mısır’daki Ermeni silahlı kuvvetleri ile birlikte hareket etmiş, Türk halkına karşı yapılan saldırıları desteklemişti.

NOT: Güney cephesindeki ilk silahlı direniş Fransızlara karşı Hatay Dörtyol’da başlamıştır.

Önemli Bilgi: Güney Cephesinde Fransız ve Ermenilere karşı

Maraş Savunması;

 30 Ekim 1919 da Fransızların bölgeyi işgal edip Mısır ve Suriye’den getirdiği Ermenilerin Türklere karşı saldırması üzerine başlayan direniş hareketidir.Buradaki direniş hareketini ilk başlatan Sütçü İmam’dır.

Kılıç Ali,Yörük Salim ve Binbaşı Suzi Bey komutasında teşkilatlanan Kuvay- i Milliye Birlikleri 12 Şubat 1920 Fransız ve Ermenilerin geri çekilmesini sağlamışlardır.

Urfa Savunması;

30 Ekim 1919 da Fransızların burayı işgal ederek Ermenilerle birlikte halkın can ve mal güvenliğini tehdit etmesi üzerine başlayan direniş hareketidir.

Ali Saip  Bey, önderliğinde teşkilatlanan Kuav-i Milliye birlikleri Nisan 1920 de düşmanın geri çekilmesini sağlamışlardır.

Antep Savunması;

Fransızların burayı İngilizlerden devralarak Ermenilerle işbirliği yapmaları üzerine başalyan direniş hareketidir. Antep halkı ve Teğmen Şahin Bey’in başarıları üzerine şehre anacak bir yıl sonra girebilen Fransızlar ,Ankara Antlaşması ile  bölgeden çekileceklerdir

Önemli Bilgi: Güney Cephesi’nde Kuvay-ı Milliye savaşmıştır. Bu cephedeki halkın başarılı savunmasından dolayı

Unvanları verilmiştir.