A. Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.
1. DNA, gen, nükleotid ve kromozom kavramlarının anlamlarını açıklayınız.
DNA; kısaca Deoksiribo Nükleik asit denir.Bütün organizmalar ve bazı virüslerin canlılık hareketlerini ve biyolojik gelişmeleri için lazım olan genetik görevleri taşıyan bir nükleik asittir.
• NÜKLEOTİD
Nükleotit, bir fosfat, beş karbonlu bir şeker (deoksiriboz) ve bir azotlu organik bazdan oluşan bir kimyasal bileşiktir. En yaygın nükleotitler nükleik asitlerin yapı taşlarıdır.
• GEN
Gen, bir kalıtım birimi. Bir kromozomun belirli bir kısmını oluşturan nükleotid dizisidir. Popüler ve gayrıresmi kullanımda gen sözcüğü, “bir ebeveyinlerinden çocuklarına geçen belirli bir karakteristiği taşıyan biyolojik birim” anlamında kullanılır.
• KROMOZOM
Her canlı türünde olduğu gibi, insanlar da hücrelerden oluşmaktadır. Bir hücre, sitoplazma ve çekirdekten oluşmaktadır. Hücre çekirdeğinde bulunan, hücre bölünmesiyle şekillenen, kendini kopyalayabilen, bazik boyalarla koyu olarak boyanabilen ipliksi yapılara kromozom denmektedir.
2. DNA’nın yapısını model üzerinde gösterip kendini nasıl eşlediğini şekil çizerek açıklayınız.
Nükleotitler arasındaki zayıf hidrojen bağları kopar ve DNA’nın iki zinciri açılmaya başlar. Sitoplazmadaki serbest halde bulunan nükleotitler çekirdeğe girer. Adeninin karşısına timin, guaninin karşısına sitozin gelecek şekilde nükleotitler eşlenir. Birbirinin benzeri 2 adet DNA molekülü meydana gelir.
3. Bir DNA molekülünün zincirinden birinin nükleotid sıralanışı TACGATGCA ise diğer zincirdeki
nükleotidlerin sıralanışı nasıl olmalıdır?
A (adenin) karşısında T(timin) bulunduğuna göre G( guanin) karşısında c/s( c/ sitozin bulunur) bundan dolayı ATGCTACGT şeklinde olur
4. Mitoz bölünme hangi hücrelerde görülür? Mitoz bölünmenin canlılar için önemini açıklayınız.
Mitoz bölünme, eşeyli ve eşeysiz üreme gerçekleştiren tüm birden çok hücre sayısına sahip canlılarda büyüme ve gelişmeyi sağlayan bir bölünme çeşididir. Mitoz bölünme çok hücreli canlıların vücut hücrelerinde görülür.Mitoz bölünme, eşeyli ve eşeysiz üreme gerçekleştiren tüm birden çok hücre sayısına sahip canlılarda büyüme ve gelişmeyi sağlayan bir bölünme çeşididir. Bundan dolayı tüm canlılar için önemlidir.
5. Mayoz bölünme hangi hücrelerde görülür? Mayoz bölünmenin canlılar için önemini açıklayınız.
En kısa tabirle mayoz bölünme üreme hücrelerinde gerçekleşir diyebiliriz.Yani eşeyle üreyen canlıların eşey (üreme ) hücrelerinde meydana gelir.Daha geniş tabirle açıklamak gerekirse mayoz bölünme eşeyli üreyen tek hücreli organizmalar da dâhil tüm ökaryot hücrelerde görülür.Eşeyli üreme için gerekli olan mayoz bölünme ökaryot hücrelerde meydana gelmektedir.Mayoz sırasında homolog, kromozomlar yan yana gelerek birbiri üzerinde kıvrılır. Kromozomlar arasında parça değişimi olur. Kromozomlar hücrenin ortasında dizilerek kutuplara doğru çekilir. Kromozom-sayısı 2n olan ana hücreden Kromozom sayısı “n” olan iki yavru hücre oluşur ve birinci mayoz tamamlanır. İkinci mayoz ise mitoza benzer . İkinci mayozda “n” sayıda kromozom sayısına sahip her bir hücreden aynı kromozom sayısına sahip iki yavru oluşur.Böylece mayoz sonunda “n” sayıda kromozom sayısına sahip dört hücre oluşur.Mayoz sırasında gerçekleşen parça değişimiyle genetik çeşitlilik ortaya çıkar.Nesiller boyunca canlıların kromozom sayısının sabit kalması mayozla sağlanır.
6. Mitoz ve mayoz bölünme arasında ne gibi farklılıklar vardır?
- Mitoz bölünme vücut hücresinde – mayoz bölünme üreme ana hücrelerinde gerçekleşir.
- Mitoz bölünme büyüme, yaraların iyileşmesi ve tek hücrelilerde üreme için gerçekleşir. – Mayoz bölünme üreme hücresi oluşturur.
- Mitoz bölünmede kromozom sayısı sabit kalır. – Mayoz bölünmede kromozom sayısı yarıya iner.
- Mitoz bölünmede genetik farklılık yoktur. – Mayoz bölünmede genetik farklılık (çeşitlilik) vardır.
- Mitoz bölünmede parça değişimi görülmez. – Mayoz bölünmede görülür.
- Mitozda 2 yeni hücre oluşur. – Mayozda 4 yeni hücre oluşur.
- Mitoz bölünme 1 aşamadan oluşur. – Mayoz bölünme 2 aşamada gerçekleşir.
- Mitoz bölünme hayat boyu devam eder. – Mayoz ergenlikle başlar ve üreme yeteneğinin bittiği yaşlılık aşamasına kadar devam eder.
- Mitozda kardeş kromatitler birbirinden ayrılır. – Mayozda homolog kromozomlar birbirinden ayrılır.
- Mitoz bölünme tüm canlılarda görülür. – Mayoz eşeyli üreyen canlılarda görülür.
7. Mayoz bölünme anında gerçekleşen parça değişiminin önemini açıklayınız.
Mayoz sırasında meydana gelen parça değişimiyle nesiller boyunca canlıların kromozom sayısının sabit kalması sağlanmış olur.
8. Sperm, yumurta, zigot, embriyo ve bebek arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Yumurta kanalında yumurta hücresi spermle birleşir bu durumda döllenen yumurta hücresine zigot denir zigot bölünerek döl yatağına ilerler döl yatağındaki zigotun gelişmesi sonucu embriyo oluşur embriyo büyüdükçede bebek oluşur
9. Çocukluktan ergenliğe geçişte karşılaşılan sorunların üstesinden nasıl gelinebilir?
Bu dönemde kendimizi alternetif etkinliklere ve sportif faaliyetlere odaklanmalı, sağlıklı beslenmeye dikkat etemeliiyiz. Ayrıca Kendimiz ile barışık olup bu dönemde bir çok insanın benzer şikayetlere sahip olduğunu bilmeliyiz.
10. Ergenlik döneminin sağlıklı atlatılabilmesi için neler yapılmalıdır?
a- Spor yapılmalıdır.
b- Dengeli beslenilmelidir.
c- Takıntılı olmamalı ve hoş görülü olmalıyız.
d- Bu süreç içinde etkinliklere katılınmalı ve sosyal olmalıyız.
B. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başlarındaki kutucuklara “D”, yanlış olanlara ise “Y” harfini yazınız.
(D)
(Y)
(D)
(D)
(Y)
(Y)
(D)
(Y)
(D)
(D)
C. Aşağıdaki soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. C
2. C
3. D