PARAGRAF
Paragraf, herhangi bir yazının bir satır başından öteki satır başına kadar olan bölümüne denir.Daha geniş bir ifadeyle paragraf “bir duyguyu,bir düşünceyi bir isteği,bir durumu,bir öneriyi,olayın bir yönünü,yalnızca bir yönüyle anlatım tekniklerinden ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanarak anlatan yazı türüdür.
NOT: Uzun bir yazı içinde bütün paragraflar hem birbiriyle hem de her biri kendi içinde anlam ve biçim uygunluğu taşımalıdır.
PARAGRAFIN ÖĞELERİ
Konu: Paragrafta işlenen düşünce,olay ya da durumdur.Her şey paragrafın konusu olabilir. “Yazar,bu paragrafta ne anlatıyor?”sorusunun cevabı bize konuyu verir.Konu en fazla bir iki cümleyle verilir.
Yardımcı Düşünceler : İkiden fazla cümleden meydana gelir.Yardımcı düşünceler,paragrafta ana düşünceyi destekleyici niteliktedir.Yazar burada konuyla ilgili açıklamalar yapar ve düşüncelerinin haklı gerekçelerini sıralar.
Ana Düşünce: Paragrafta üzerinde durulan konuya bağlı olarak yazarın asıl anlatmak istediği düşüncedir.Kesin bir yargı niteliği taşır,genellikle bir cümleden oluşur.
NOT: Bütün yardımcı düşünceler,ana düşünceyi haklı çıkarmaya hizmet eder.
Başlık:Paragrafta üzerinde durulan düşünceyi bir ya da iki sözcükle özetleyebileceğimiz ifade paragrafın başlığı olur.Başlık,konu ve ana düşünceyle bağlantılı olmalıdır.
PARAGRAFIN YAPISI:
Paragrafın yapısına iki açıdan yaklaşmak gerekir.
Bütün paragraflarda giriş, gelişme, sonuç cümleleri olur.
- Giriş Cümlesi: Paragrafın konusunun ortaya konulduğu ilk cümledir.
- Gelişme Cümleleri: Giriş cümlesinden sonra gelen ve onu açıklayan cümlelere denir.
- Sonuç Cümlesi: Açıklamaların sonuca bağlandığı en son cümleye denir.
Paragrafta olayların oluş, düşüncelerin mantık, betimlemelerin görülüş sırasına göre sunulmalıdır.
- Oluş Sırası: Zamana göre yapılır; olay başlar, oluşur, biter.
- Mantık Sırası: Cümleler birbirini destekler, açıklar. Aralarında çelişki bulunmaz.
- Görülüş Sırası: yakından uzağa ya da uzaktan yakına doğru olur.
Planlı bir paragrafın incelediğimizde giriş gelişme, sonuç bölümlerinden oluştuğunu görürüz.
GİRİŞ BÖLÜMÜ:
Çoğu kez paragrafın konunu, bakış açısını ortaya koyan cümlelerdir. Giriş cümleleri “ama, fakat ancak, oysa çünkü” gibi bağlayıcı öğelerle başlamaz.
GELİŞME BÖLÜMÜ:
Giriş bölümünde ortaya konulan düşüncenin geliştirilip örneklendirildiği cümlelerdir. Çoğunlukla birden fazladır.
SONUÇ BÖLÜMÜ:
Konuyla ilgili örneklerin, açıklamaların bir yargıya bağlandığı cümlelerdir. Sonuç cümleleri genellikle” demek ki, demek oluyor ki, anlaşılıyor ki, öyleyse” gibi bağlayıcı sözcüklerle başlar.